1 - bilam / bi-lam  فیل
2- še جو، شعیر،چورک (نان ، به زبان ترکی)
3- mud مُدام ، می (در اصل این واژه سومری به معنای خمره است.)
4- ninda نان
a / e سومری: در فارسی " آب / او در برخی از گویش ها"
aba / abسومری:آب (دریا ، دریاچه)
ad سومری و اوستایی : گفتن (البته در ترکی باستان آیماق:گفتن)
aš سومری: asaسانسکریت: vas/is اوستایی: ایسته مک (ترکی) ، عشق (عربی)، هوس:آرزو کردن
a-zu / a-su سومری: پزشک فارسی
ba سومری: بخش کردن (ریشه ی واژه ی بخت)
dar / dara سومری: تار ، تاریک
dub سومری/ tipiایلامی : ریشه واژه های دفتر ، دبیر ، دبستان (در ترکی تاپو: سند، قباله)
dumuسومری: تخمه (در اصل سومری: فرزند، پسر)
erim / érin / éren سومری: aurvaاوستایی:فارسی( ارسن، ارشاک (ارشک)، ارغند، ارواد ، اروند ، ویرار ، هرو)
gamسومری: خمیدن ، خم
géme / ĝémeسومری: اوستایی ghenâ / kaine [kanyâ]: (دختر)kinaتالشی: کنیز ، خدمتکار زن
gù سومری: در فارسی غوغا (هیاهو)
gud سومری: در فارسی (کوتاه)
gud / gu(dr) / gud(r) / guřسومری :gaoاوستا یی: kaمصر باستان:گاو
gur سومری:guruسانسکریت: سنگین)gevraکوردی )
gur / kur / gir سومری : دلیر (ریشه واژه ی گُرد ، گردان ، سرگرد)
gurgurسومری: غرغر (غرو لند)
guzسومری: خز (فارسی)
hé-àm / hé-aسومری: هان! (فارسی) ، هه (بلی ترکی)
ĥul / gulسومری: غول (فارسی) در اصل سومری به معنای بد و بدجنس
igar / egar سومری : آجر/ آگور فارسی
izzi / izi سومری: بنا بر قولی ریشه واژه آذر (آتش) ، ایسسی (ترکی)
ka سومری: کام (دهان)
kam سومری: کام (فارسی) در سومری به معنای آرزو کردن
kur سومری: گور (فارسی) در سومری به معنای جهان زیرین و دنیای مردگان
kur سومری/ qorروسی/ gairiاوستا یی/ garrلری: کوه (فارسی)
lá(l) / (lal) سومری: ریشه واژه (نان) لواش / لباش در اصل سومری به معنای پهن کردن
luĥummu / lu-ĥu-um سومری: legheلری: به معنای گل آلود (در ترکی:لوهمه ،لیغ)
maĥ سومری: ریشه واژه های مه ، مهتر
me / mìسومری: ضمیر شخصی (ما)
men سومری: من (ضمیر شخصی)
namسومری: ناموس (قانون )
paĥسومری: پا ، پاچه
pap / pab / paسومری: پاپا ، بابا baawk کوردی: باوک
qabu سومری/ qabûآشوری:qabûm (i) : آککادی : گپ زدن ، گپ
qir / kir سومری / qirruآشور ی / kura ایلامی: کوره ، هیر (هیربد) ، گرم
saسومری : ساز (تار ، آلت موسیقیایی)
sa / si / su سومری / surلری: سرخ (فارسی)
sir / sur / zara / zar سومری: ریسیدن (قلب در واج ها ، جابه جایی "س" به "ر ")
šér / šír سومری: ریشه واژه ی " چراغ" واژه های به سومری نوشته شده و به اکدی خوانده شده ، هزوارش ، در اکدی به جای "چ" واج "چ" نوشته می شد.شید و نور ستاره

منابع:
Sumerian lexicon by John A. Halloran
Elementary Sumerian Glossary by Daniel A Faxvog

عربي	لاتین	سیریلیک	لاتین
آ ‌ ا	A a	А а	A a
ﺏ	B b	Б б	B b
ﺝ	C c	Ҹ ҹ	C c
چ	Ç ç	Ч ч	Ç ç
ﺩ	D d	Д д	D d
ائ‍ ‌ ئ‍ ‍ ئ	E e	Е е	E e
اَ ‌ ه ‌ ‍ه	Ə ə	Ә ә	Ə ə
ﻑ	F f	Ф ф	F f
گ	G g	Ҝ ҝ	G g
ﻍ	Ƣ ƣ	Ғ ғ	Ğ ğ
ﺡ، ﻩ	H h	Һ һ	H h
ﺥ	X x	Х х	X x
ای‍̂ ‌ ی‍̂ ‌ ی̂	Ь ь	Ы ы	I ı
ای‍ ‌ ی‍ ‌ ی	I i	И и	İ i
ژ	Ƶ ƶ	Ж ж	J j
ﻙ	K k	К к	K k
ﻕ	Q q	Г г	Q q
ﻝ	L l	Л л	L l
ﻡ	M m	М м	M m
ﻥ	N n	Н н	N n
اوْ ‌ وْ	O o	О о	O o
اؤ ‌ ؤ	Ɵ ɵ	Ө ө	Ö ö
پ	P p	П п	P p
ﺭ	R r	Р р	R r
س، ث، ص	S s	С с	S s
ﺵ	Ş ş	Ш ш	Ş ş
ﺕ، ﻁ	T t	Т т	T t
اۇ ‌ ۇ	U u	У у	U u
اۆ ‌ ۆ	Y y	Ү ү	Ü ü
ﻭ	V v	В в	V v
ی	J j	Ј ј	Y y
ز، ذ، ض، ظ	Z z	З з	Z z

تحول در خط ترکی آذربایجانی مدرن
در سده 19 میلادی افرادی مسئلهٔ تغییر الفبای آذری را مطرح کردند.میرزا فتحعلی آخوندزاده (۱۸۷۸) و جلیل محمح قلی زاده از این دسته افراد بودند. البته این امر با مخالفت شدید گروههای دیگر از جمله برخی فرهنگیان و روحانیان روبرو شد.صرف نظر از دغدغهٔ روحانیان که معتقد بودند تغییر خط ارتباط مردم را با قرآن و دیگر متون دینی قطع خواهد کرد برخی اهالی فرهنگ اعتقاد داشتند که خط بخشی از هویت هر قوم را تشکیل می دهد و از آنجاییک چند صد سال است که تمام متون ادبی ترکی و هزاران هزار کتاب در این خط تالیف شده اند تغییر خط به نوعی یک گسستگی فرهنگی به وجود خواهد آورد. این مسئله در دورهٔ بسیار کوتاه جمهوری دموکرات آذربایجان(۱۹۱۸-۱۹۱۹) نیز مطرح گشت. بعد از پیروزی بلشویکها چندین روزنامه به خط لاتین در باکو چاپ می‌شد؛ ولی خط عربی هنوز به کار گرفته می‌شد. در سال ۱۹۲۴ نریمان نرمانف رهبر بلشویک آذربایجان توانست قانون استفاده از لاتین در امور دولتی را به تصویب مجلس جمهوری آذربایجان شوروی برساند

جدول مقایسهٔ الفبای آذربایجانی
عربی لاتین سیریلیک لاتین
آ ‌ا A a А а A a
ﺏ B b Б б B b
ﺝ C c Ҹ ҹ C c
چ Ç ç Ч ч Ç ç
ﺩ D d Д д D d
ائ‍‌ئ‍‍ئ E e Е е E e
اَ ‌ه ‌‍ه Ə ə Ә ә Ə ə
ﻑ F f Ф ф F f
گ G g Ҝ ҝ G g
ﻍ Ƣ ƣ Ғ ғ Ğ ğ
ﺡ، ﻩ H h Һ һ H h
ﺥ X x Х х X x
ای‍̂ ‌ی‍̂ ‌ی̂ Ь ь Ы ы I ı
ای‍‌ی‍‌ی I i И и İ i
ژ Ƶ ƶ Ж ж J j
ﻙ K k К к K k
ﻕ Q q Г г Q q
ﻝ L l Л л L l
ﻡ M m М м M m
ﻥ N n Н н N n
اوْ ‌وْ O o О о O o
اؤ ‌ؤ Ɵ ɵ Ө ө Ö ö
پ P p П п P p
ﺭ R r Р р R r
س، ث، ص S s С с S s
ﺵ Ş ş Ш ш Ş ş
ﺕ، ﻁ T t Т т T t
اۇ ‌ۇ U u У у U u
اۆ ‌ۆ Y y Ү ү Ü ü
ﻭ V v В в V v
ی J j Ј ј Y y
ز، ذ، ض، ظ Z z З з Z z
در سال ۱۹۲۶ اولین کنفرانس ترک شناسی در باکو برگزار شد. گردآمدگان تصمیم گرفتند که خط لاتین را خط مورد استفادهٔ تمام ترک‌زبانان آذربایجانی جهان اعلام کنند. دو سال بعد به رهبری کمال پاشا رفرم خط در ترکیه به اجرا گذاشته شد و الفبای فارسی جایگزین الفبای عثمانی (عربی) گردید. در همین سال کمیته‌ای به نام یئنی اَلیفبا (الفبای جدید) در مسکو به تدوین الفبای یکدستی پرداخت که در تمامی جمهوری‌های ترک‌زبان اتحاد جماهیر شوروی (آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان) استفاده شود. این الفبا به مدت بیش از ده سال مورد استفاده بود.

منابع: http://ovunlu-qiz.miyanali.com